ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ''η Άντίθεση στην Αριστοτελική Κάθαρση''

 “...Tο κοινό δεν καλείται να πέσει μέσα στο μύθο όπως μέσα σε ένα ποτάμι, για να παρασυρθεί άσκοπα πότε δω και πότε κει, πρέπει τα γεγονότα να συνδεθούν έτσι μεταξύ τους ώστε οι κόμποι να είναι φανεροί. Δεν πρέπει τα γεγονότα να περνούν απαρατήρητα το ένα πίσω από το άλλο, μα να μπορεί να παρεμβάλλεται ο θεατής ανάμεσά τους με την κρίση του...”

 
Όρος που υιοθέτησε ο Μπρεχτ, για να δηλώσει την αντίθεσή του στην αριστοτελική μίμηση και κάθαρση. 

Το έργο τέχνης, κατά τον Μπρεχτ δε μιμείται την πραγματικότητα, την σημασιοδοτεί. 
Δεν πρέπει να οδηγεί το θεατή «δι’ ελέου και φόβου» στην «των τοιούτων παθημάτων κάθαρση», μέσα δηλαδή από τη συναισθηματική συμμετοχή, τη συμπάθεια, τον οίκτο και το φόβο που του προκαλούν τα πάθη των ηρώων.  

Πρέπει να τον αποστασιοποιεί απ’ αυτά τα πάθη, να τον παρακινεί ώστε να τα παρατηρεί με κριτική ματιά. 

Κίνητρό του υπήρξε ο σεβασμός που ένιωθε για το κοινό του. Γιατί, σύμφωνα με ένα θαυμαστή του, τον Πήτερ Μπρουκ, αποστασιοποίηση σημαίνει διακοπή, επέμβαση, έντονη προβολή κάποιου πράγματος στο φως και παρακίνηση να το ξανακοιτάξουμε. 

Η αποστασιοποίηση είναι μια πρόκληση, πάνω απ’ όλα, προς το θεατή να δουλεύει μόνος του, κι έτσι να γίνεται όλο και περισσότερο υπεύθυνος στο να δέχεται ό,τι βλέπει» (Μπρουκ). 

Ο Μπένγιαμιν θεωρούσε ότι η επαναστατική χρήση των καλλιτεχνικών μέσων από τον Μπρεχτ ανανέωσε εκ βάθρων το θέατρο. 
Γιατί δεν αρκεί το επαναστατικό περιεχόμενο αλλά η επαναστατικοποίηση των μέσων είναι το σημαντικό, η καλλιτεχνική και όχι η πολιτική στράτευση.
 
Το «επικό θέατρο», όρος τον οποίο ο Μπρεχτ αντιπαραθέτει στη δραματουργική ενότητα τη διακοπή, διακόπτεται από τραγούδια, κινηματογραφικές προβολές, από την αναπάντεχη παρουσία ενός παρατηρητή, η σκηνογραφία συμπληρώνεται από τεράστια πανώ, που δεσπόζουν στη σκηνή και παίζουν το ρόλο της λεζάντας, αλλά μιας λεζάντας που « κατά τη χαρακτηριστική έκφραση του Μπένγιαμιν» μεταμορφώνει την αναπαράσταση σε (διαλεκτική) εικόνα, καθώς σχολιάζει κριτικά και ανοικειώνει. 
Το χιούμορ και η αποστασιοποίηση του ηθοποιού από το ρόλο του επιτείνουν την παρότρυνση στο θεατή να κρατήσει τις αποστάσεις του. Το «επικό θέατρο» παρουσιάζει συνηθισμένα οικεία πράγματα και καταστάσεις, μικρά στοιχεία καθημερινής συμπεριφοράς, τα οποία ανοικειώνει με τις διακοπές, μοντάροντας όλα αυτά τα στοιχεία πάνω τους, ώστε ο θεατής να αυτοαναγνωρίζεται και συνάμα να παίρνει τις αποστάσεις του, συμμετέχοντας ως συζητητής μάλλον σε μια κριτική προς την ίδια την κατάσταση μέσα στην οποία ζει.
Ο τρόπος επίσης που χρησιμοποιεί  τους χρόνους ο Μπρεχτ είναι ενδιαφέρων.  Δείχνει τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο χρόνο της βραχύβιας ζωής του ήρωα ή στο χρόνο της συγκεκριμένης κατάστασης και στον πιο αργό χρόνο της ιστορίας, τη διαλεκτική δηλαδή του ατομικού και ιστορικού χρόνου.
Η αποστασιοποιητικές τεχνικές, όπως η διαλεκτική εικόνα, η διαλεκτική του χρόνου, η ανοικείωση της καθημερινότητας πρέπει να έχουν τη θέση τους σε ένα πρόγραμμα χειραφετητικής παιδαγωγικής.

Ο μύθος, η υπόθεση του έργου, χαρακτηρίζεται από μια ροή γεγονότων που, σύμφωνα με την Αριστοτελική αντίληψη οδηγούν σε μια κορύφωση, μια ολοκλήρωση. Ο μύθος δεν είναι παρά μια διαδρομή με ορατό και προσδιορισμένο τέλος. 
Η μπρεχτική αποστασιοποίηση μοιάζει να επιχειρεί την αποσυναρμολόγηση ενός συνεκτικού σύμπαντος για να προβάλλει τις όψεις ενός διαφορετικού κόσμου προτεινόμενο στη κριτική. 

Μια τέτοια στάση θέλει να αφαιρέσει απο τα “κοινωνικά γεγονότα τη σφραγίδα του οικείου, που τα προστατεύει σήμερα από την επέμβασή μας” όπως το διατυπώνει ο ίδιος ο Μπρέχτ. 

Στο επίπεδο του μύθου, η αποστασιοποίηση συνίσταται ακριβώς στην εκμετάλλευση της δύναμης που έχει η αναστολή της αφηγηματικής συνέχειας για να οικοδομηθεί η δυνητική κριτική απόσταση του θεατή. 

Η προτίμηση του Μπρεχτ, για αυτό το νέο ύφος, σχετίζεται άμεσα με την  λειτουργία του θεατή, θέλοντας να τον μεταβάλλει σε αντικειμενικό κριτή, μακρυά από τη συναισθηματική φόρτιση που τον οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα.