Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Συγγραφέας-Σκηνοθέτης-Ηθοποιός-Θεατής





Το μεγαλύτερο κοινωνικό πλαίσιο για το θέατρο και τον αγωνιστικό του χαρακτήρα είναι η συγκέντρωση της κοινότητας.
Τονίζουμε ιδιαίτερα την ιδέα της συνάθροισης, διότι είναι αναγκαία συνθήκη για την προβολή της έκφρασης των συντελεστών της υπόθεσης θέατρο, συγγραφέα-σκηνοθέτη-ηθοποιό, με τελικό αποδέκτη την συνείδηση του θεατή.

Τα πολιτικά χαρακτηριστικά του αττικού δράματος η ευφυέστατη παρουσίαση και πολιτική κριτική των ιδρυτικών θεσμών που γεννούν πχ την πόλη στους Όρνιθες του Αριστοφάνη ή ο προβληματισμός του χορού –της πόλης ουσιαστικά- που συνδιαλέγεται με το ηρωικό παρελθόν της, αρκούν για να δείξουν την έντονη πολιτική παρουσία του αττικού δράματος στα δρώμενα της εποχής του.
 
Έτσι ο συγγραφέας-δραματουργός συνθέτοντας το έργο του έχει συνείδηση ότι απευθύνεται όχι σε αναγνώστες (όπως ο οποιοσδήποτε άλλος λογοτέχνης συγγραφέας), αλλά σε δυνάμει ή θέσει θεατές. Κατά συνέπεια ως στόχος δεν τίθεται η διανοητική επικοινωνία του κοινού με το έργο μέσα από τη λειτουργία της ανάγνωσης, αλλά η πραγμάτωση της δια της οπτικής / εικονιστικής σχέσης που θ’ αναπτυχθεί ανάμεσα στο έργο και το κοινό κατά τη διάρκεια της θεατρικής παράστασης.

Ο ρόλος του συγγραφέα συμπληρώνεται τη στιγμή κατά την οποία αποδίδει το έργο στην κρίση του κοινού, κρινόμενο με βάση τις αρετές όχι του λόγου αλλά της δράσης.

Ο θεατρικός του λόγος δε βρίσκει καταξίωση παρά με τη σκηνική παράσταση αφού πρόθεσή του δεν είναι να απευθύνει (μέσα από τους ήρωες) το λόγο στους αναγνώστες πείθοντας για την ορθότητα. Αντίθετα επιδιώκει να δημιουργήσει αυτόνομες οντότητες που να εκφράζουν σκηνικά μια πραγματικότητα, να προτείνουν έναν τρόπο ζωής.

Αυτός που πραγματοποιεί τη διαδικασία σύνδεσης, της σκηνικής πραγματικότητας, είναι ο σκηνοθέτης .
Αυτός είναι που με τη γνώση, το ταλέντο και γενικότε­ρα τις ικανότητές του αποδίδει, ερμηνεύει ή μορφοποιεί το κείμενο κατά τρόπο που εκείνος νομίζει πιο πετυχημέ­νο, με τελικό κριτήριο τη δυνατότητα πρόσληψής του από το κοινό στη θεατρική αίθουσα και κατ’ επέκταση την α­ποκατάσταση του επικοινωνιακού κυκλώματος ανάμεσα στο δραματικό μύθο του θεατρικού έργου και του θεατή στην πλατεία.

Καθοριστική παράμετρος στη διαδικα­σία μετατροπής της θεατρικής σύνταξης σε σύμβαση που συνιστά τον κατεξοχήν χώρο στον οποίο αυτό συντελεί­ται, είναι το πεδίο που περικλείεται από τις παραμέτρους ηθοποιός και θεατής.

Το θέατρο με οποιαδήποτε σημασία και αν νοηθεί, είτε δηλαδή με την αριστοτελική κάθαρση, είτε με την μπρεχτική αποστασιοποίηση, παρουσιάζει ένα θέαμα που στηρίζεται στην ταύτιση του θεατή με τον ηθοποιό που λειτουργεί κατά τη διάρκεια της θεατρικής παράστασης ως κώδικας επικοινωνίας.

Στη θεατρική αίθουσα τα διαδραματιζόμενα δεν ακο­λουθούν μια μονόδρομη αλλά αμφίδρομη πορεία.
Διότι όπως είναι γνωστό, ο τελικός αποδέκτης των σκηνικών δρωμένων δεν είναι ο ηθοποιός στη σκηνή, αλλά ο θεατής στην πλα­τεία 
Ο θεατής δηλαδή πηγαίνοντας στο θέατρο έχει επίγνωση ότι μετέχει σ’ ένα κοινωνικό και πολιτιστικό γεγονός που δια­δραματίζεται γύρω του.
Συνειδητοποιεί ότι βιώνει κάποια άλλη διά­σταση του χώρου και του χρόνου (δραματικός) που υπάρ­χει μόνο όσο διαρκεί εκείνη, υποκαθιστώντας τη δική του πραγματικότητα.
Προσποιείται ακόμα ότι ε­κλαμβάνει ως αληθινό αυτό που διαδραματίζεται στη σκηνή, αν και γνωρίζει ότι δεν μπορεί παρά να μην είναι αληθινό.
Προσποιούμενος λοιπόν ότι δέχεται ως πραγματικό­τητα αυτό που δεν μπορεί παρά να είναι ψευδαίσθηση, ε­κτελεί πιστά το ρόλο που καλείται να ''παίξει'' και ο ίδιος ως θεατής

Με τη σειρά του ο ηθοποιός στη σκηνή υποκρινόμενος επίσης ότι ενεργεί ανεξάρτητα, δρα και συμπεριφέρεται κατά τρόπο που καθορίζεται και νοηματοδοτείται ακριβώς και μόνο από την παρουσία του θεατή στην πλατεία.
Κατ’ αυτό τον τρόπο τόσο η αριστοτελική ταύτιση, όσο και η μπρεχτική αποστασιοποίηση του θεα­τρικού από τον κοινωνικό ρόλο, δε λειτουργούν παρά ε­ξαιτίας και μόνο της αντίστοιχης ''συμμετοχής'' που πραγματοποιεί ο θεατής.


Έτσι λοιπόν το σώμα της παράστασης, η σύνταξη του θεατρικού έργου, νοηματικά και γλωσσικά, διατυπώνεται από το συγγραφέα,
Σκηνικά τη μορφοποίηση,  αναδεικνύοντας και τους όποιους συμβολισμούς και προεκτάσεις, αναλαμβάνει ο σκηνοθέτης
Ο ηθοποιός, ως ''εκτελεστικό όργανο'' συμβάλει μέσω της εικόνας και του χαρακτήρα του ήρωα που υποδύεται, να περάσει στον θεατή το πάθος και το γεγονός ως αλήθεια. 
Και όλα αυτά, με αποδέκτη τη συνείδηση του θεατή, πρέπει να βρουν ολοκλήρωση  ως αδιάσπαστη ενότητα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου