Το θέατρο, είναι προφανές, είναι αναπαράσταση της ζωής. Το βασικότερο στοιχείο της τέχνης –και , κατά συνέπεια, και του θεάτρου– είναι η μίμησις, όπως υποστηρίχθηκε από την αρχαιότητα από διανοούμενους, σαν τον Αριστοτέλη.
Το γεγονός ότι η φιλοσοφία αποτελεί μια από τις δραστηριότητες του πνεύματος στην οποία επιδίδονται οι άνθρωποι κατά την διάρκεια του βίου τους σημαίνει πως, το θέατρο μπορεί να είναι φορέας ιδεών και ρευμάτων της φιλοσοφίας. Μάλιστα, ο στόχος της φιλοσοφίας δεν είναι να μας πει τι συμβαίνει στην ζωή και στον κόσμο αλλά τι θα έπρεπε να συμβεί… και τι θα μπορούσε να γίνεται. Αυτό εν πολλοίς το έχει ''αναλάβει'' το θέατρο.
Έτσι ''χρησιμοποιώντας'' το θέατρο τη φιλοσοφία επιτελεί τη βασική του λειτουργία, που είναι, όπως επισημάνθηκε από τη στιγμή της δημιουργίας του, να διδάσκει. Βάσει, λοιπόν αυτών θεωρείτε ότι πράγματι το θέατρο –η Ελληνική Τραγωδία, το Σαιξπηρικό δράμα, Ίψεν, Στρίνμπεργκ, Τσέχωφ, Μπρέχτ, Πιραντέλλο κ.α. διαδραμάτισαν έναν τέτοιο ρόλο, χωρίς, όμως, αυτό να σημαίνει ότι επί σκηνής γίνεται κάποιο μάθημα φιλοσοφίας. Το θέατρο έχει τον δικό του κώδικα έκφρασης και επικοινωνίας –όπως βέβαια και η φιλοσοφία. Από την άποψη αυτή μπορεί κανείς να βλέπει θέατρο όπου εκτυλίσσονται, μεταξύ άλλων, φιλοσοφικές ιδέες, χωρίς να υπάρχει καμιά ανάγκη παραπομπής σε κάποιο αντίστοιχο φιλοσοφικό κείμενο –να βλέπει, ας πούμε Ίψεν, χωρίς να χρειαστεί η παραμικρή αναφορά στον Κίρκεγκωρ.
Ο Νίτσε είχε πει ότι τα μεγάλα επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού είναι το θέατρο και η φιλοσοφία. Πρόκειται για δραστηριότητες του πνεύματος που πάνε μαζί. Μεταξύ θεάτρου και φιλοσοφίας υπάρχει εκλεκτική συγγένεια, όπως θα έλεγε ο Γκαίτε. Και τα δύο βασίζονται στο διάλογο. Όσον αφορά στο θέατρο, οι ηθοποιοί διαλέγονται επί σκηνής –ακόμα κι αν πρόκειται για μονόλογο, ο ηθοποιός διαλέγεται με το κοινό.
Στη φιλοσοφία, επίσης, το συστατικό στοιχείο της είναι ο διάλογος. Ο Πλάτων είπε ότι η φιλοσοφία είναι διαλεκτική, το δούναι και δέξασθαι τον λόγο, που σημαίνει αντιπαράθεση απόψεων, θέσεων, επιχειρημάτων, συζήτηση. Ως εκ της συγγένειας αυτής, πράγματι το θέατρο μπορεί να αποτελεί (και) οικείο τόπο της φιλοσοφίας –υπό την προϋπόθεση βέβαια, ότι το θέατρο θα διατηρεί την αυτονομία της έκφρασής του.
Επίσης σπουδή του Σοπενχάουερ ως φιλοσόφου ήταν η σωτηρία του ανθρώπου. Η απαλλαγή από τις πρόσκαιρες επιθυμίες οι οποίες, όσο κι αν προς στιγμή μας γοητεύουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μας σπρώχνουν στη δυστυχία και την μιζέρια. Από τη στιγμή, λοιπόν, που η τέχνη, κατά τον Σοπενχάουερ, είναι μια μορφή σωτηρίας για τον άνθρωπο, θα έβλεπε θετικά το εγχείρημα να παρουσιαστεί η διδασκαλία του μέσα από το θέατρο.
Ο φιλόσοφος δεν παύει να είναι άνθρωπος και να διατρέχει κατά την επίγεια διαδρομή του μια ζωή ανάλογη με τη ζωή των άλλων –εννοώ μια ζωή που περιέχει χαρές, λύπες, περιπέτειες και άλλα τέτοια. Έχοντας, λοιπόν, βιώματα ο φιλόσοφος, επόμενο είναι να επηρεάζεται από αυτά κατά τη συγκρότηση των απόψεών του. Ο έρωτας, για παράδειγμα του Καρτέσιου για την πριγκίπισσα της Βοημίας Ελισάβετ ήταν η αιτία να γράψει το πρώτο, στην ιστορία της φιλοσοφίας, βιβλίο για τα πάθη. Τα πάθη λοιπόν και οι περιπέτειες της ζωής επηρέασαν το στοχασμό των φιλοσόφων και όχι μόνο. Είναι σαν θέατρο, μέσα από το οποίο απορρέουν οι ιδέες και τα επεισόδια της ζωής των φιλοσόφων, με τον ίδιο τρόπο, τηρουμένων των αναλογιών, που αναδεικνύεται το πάθημα του ήρωα κι η κάθαρση του θεατή μέσω του θεάτρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου