Πέμπτη 30 Ιουνίου 2011

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ στους ΚΛΑΣΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ



Από πληροφορίες που έχουμε, στην Αθήνα παλιότερα οι ποιητές σκηνοθετούσαν οι ίδιοι τα έργα τους κι ακόμα αναλάμβαναν και καθήκοντα χορηγού.
Στους τραγικούς, χωρίς καμιά εξαίρεση ο κάθε ποιητής ήταν συγχρόνως κι ενεργός συντελεστής της θεατρικής παράστασης. Μόνο τα έργα του ποιητή που είχαν ξεμείνει στο συρτάρι του, όπως θα λέγαμε σήμερα ή είχε πεθάνει, σκηνοθετούσαν άλλοι.
Το 467 π.Χ. ο Αριστίας, ο γιος του Πρατίνα, κερδίζει το δεύτερο βραβείο μ’ έργα του πατέρα του και το 406 π.Χ. ο Ευριπίδης ο νεότερος νικάει μ’ έργα του νεκρού του πατέρα που ανάμεσά τους ήσαν οι Βάκχες κι η Ιφιγένεια εν Αυλίδι. Απ’ τα μέσα όμως του 4ου π.Χ. αιώνα, τότε που οι παραστάσεις των παλιών έργων γίνονται όλο και πιο συχνές, η σκηνοθεσία σιγά-σιγά γίνεται απ’ τον πρωταγωνιστή.

Στην κωμωδία αντίθετα δεν ήταν απαραίτητο να ταυτίζεται ο ποιητής με το σκηνοθέτη. Είναι γνωστό ότι ο Αριστοφάνης έδινε συχνά να του σκηνοθετήσουν τα έργα του άλλοι. Αυτό ίσως να γινόταν επειδή άρχισε να γράφει πολύ νέος κι αισθανόταν ίσως ότι δεν ήταν τόσο σίγουρος για τις σκηνοθετικές του ικανότητες. Ο ίδιος θέλησε πρώτα να περάσει απ’ όλα τα στάδια της δύσκολης τέχνης, πριν παρουσιάσει στο κοινό δική του σκηνοθετική εργασία (Ιππής στ. 512 κ.ε.).
Αλλά κι αργότερα εξακολούθησε ν’ αναθέτει σ’ άλλους τη διδασκαλία του χορού, ίσως γιατί δεν είχε σ’ αυτή ιδιαίτερη κλίση. Απ’ τα 11 σωζόμενα έργα του 3 σκηνοθετηθήκαν απ’ τον Καλλίστρατο και 2 απ’ τον Φιλωνίδη. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι οι Σφήκες, η Λυσιστράτη και οι Βάτραχοι. Τις δυο τελευταίες του κωμωδίες που δε σώζονται σήμερα, τον Κώκαλο και τον Αιολίσκωνα, τις ανέβασε ο γιος του Αραρώς που μ’ αυτόν τον τρόπο έγινε γνωστός στο κοινό. Εκτός απ’ τον Αριστοφάνη κι άλλοι εφάρμοσαν τη μέθοδό του αλλά μόνο γι’ αυτόν έχουμε πληροφορίες από σημειώσεις κάποιων Αλεξανδρινών γραμματικών.
Αν κάποιος ποιητής δεν αναλάμβανε τη σκηνοθεσία του έργου του τότε τη δουλειά αυτή την έκανε ο πρωταγωνιστής, όπως προαναφέρθηκε, ή ένας επαγγελματίας εκπαιδευτής του χορού που ονομαζόταν χοροδιδάσκαλος ή απλά διδάσκαλος. Η ίδια λέξη χρησιμοποιούνταν όμως και για τον ποιητή που δίδασκε ο ίδιος το έργο του. Έτσι οι όροι διδάσκαλος και ποιητής ταυτίζονταν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου